Ons scholensysteem: Uitblinken in middelmatigheid (1)

Als je kritiek levert op iets, moet je ook met een oplossing komen, vind ik. Helaas moet ik moet ik bekennen dat dit artikel alleen het eerste doet. Een concrete oplossing heb ik (nog) niet.

Ik heb persoonlijk veel te danken aan ons scholensysteem. Ik ben dankbaar voor al het onderwijs dat ik heb genoten, van de kleuterschool tot aan de universiteit. Ik heb ook veel respect voor leraren, onderwijzers, professoren en iedereen in de onderwijswereld. Zelfs in deze uitdagende maatschappij, verrichten zij elke dag nog steeds wonderen, ondanks krimpende budgetten en striktere regelgeving en toezicht. Niets dan lof voor deze mensen!

Wel heb ik een aantal kritische noten bij het huidige scholensysteem. Vandaag de dag is het doel voor scholieren om uit te blinken in middelmatigheid. De motivatie om te leren komt niet bij het individu zelf vandaan, maar wordt extern opgelegd door de leraren en de ouders. Daar tegenovergesteld wordt het niet leren bestraft door bijvoorbeeld slechte cijfers. Ook wordt er weinig aandacht besteed om te ontdekken wat de echte talenten zijn van een scholier. In vier delen wil ik dit onderwerp behandelen en de nauwe relatie aangeven met Neem Ontslag!

Deel 1: Beoordeling
Deel 2: Passie
Deel 3: Verantwoordelijkheid
Deel 4: Ondernemerschap

Deel 1: Beoordeling

Er is iets mis met de vakken op school. Ik zal dat proberen uit te leggen aan de hand van een voorbeeld. Ik introduceer scholier Pietje. Men zegt op school dat Pietje goed is in aardrijkskunde. Ik ben het daar niet mee eens. Pietje hoeft namelijk helemaal niet goed te zijn in aardrijkskunde; Pietje is alleen goed in het halen van een hoog cijfer voor het vak aardrijkskunde. Dat is totaal iets anders. Zijn cijfer komt tot stand door gebruik te maken van één toetsingstechniek (schriftelijke overhoring) en één waarderingsmethode (startcijfer 10 minus een punt per fout). Hierdoor wordt slechts een subset van alle aspecten bekeken die bepalen of iemand goed is in aardrijkskunde. Pietje heeft het geluk dat hij goed scoort met deze toetsingstechniek en waarderingsmethode.

Vervang je de toetsingstechniek van een schriftelijke overhoring door bijvoorbeeld groepswerk, dan zou Pietje wel eens slecht kunnen zijn in aardrijkskunde. Bij groepswerk moeten namelijk compromissen gesloten worden en dan ligt Pietje niet. Ik oordeel overigens niet dat groepswerk beter is dan een schriftelijke overhoring of vice versa.

Verander je de waarderingsmethode, dan kan het ook anders uitpakken voor ons Pietje. In het huidige systeem is zijn strategie namelijk, net als iedere andere scholier, om in ieder geval alle makkelijke vragen te beantwoorden, omdat de moeilijke vragen toch minder aftrekpunten zijn.
Bij een ander systeem, waarbij je begint met 0 en dan punten verdient per goed antwoord, loont het de moeite om je juist te focussen op de moeilijke vragen, omdat die meer punten opleveren. Er zit m.i. een groot verschil tussen iemand die goed scoort met de eerste methode en iemand die goed scoort met de tweede methode. Het wil overigens niet zeggen dat de ene methode beter is dan de andere. Het moet alleen duidelijk zijn, dat een beoordeling door het huidige systeem niet alleszeggend is.

Terug naar Pietje. Nu dat men denkt dat Pietje goed is in aardrijkskunde, gaat Pietje er zelf ook in geloven. Hij vindt het niet zo interessant, maar hij is er blijkbaar wel goed in. Op de middelbare school moet Pietje een keuze maken voor zijn verdere toekomst. Logischerwijs kiest hij voor de richting aardrijkskunde.

Even fast-forward – na zijn vervolgopleiding heeft Pietje een passende baan gevonden. Na een aantal jaar voelt hij zich minder gewaardeerd op zijn werk. Niet geheel onlogisch, want op zijn werk gebruikt men een heel andere toetsingstechniek en waarderingsmethode. Deze manier van beoordeling is veel minder transparent en neemt ook zaken mee in de beoordeling die niets met Pietje zelf te maken hebben. Denk daarbij aan de economische conjuctuur, de strategische plannen van het bedrijf, het promotie- en salarisbeleid, het politieke speelveld van zijn management en noem maar op. Pietje is veel minder gemotiveerd en krijgt grote twijfels. Hij vraagt zich af of aardrijkskunde nu eigenlijk wel een juiste keuze was.

Omdat ontslag nemen voor Pietje, net zoals veel vele anderen, een hele grote stap is, blijft Pietje tot aan zijn pensioen doorgaan bij zijn werkgever, volledig gefrustreerd. Een career change zit er voor hem niet in, want op school was hij alleen goed in aardrijkskunde…

Had Pietje geleerd op school dat alle beoordelingen uiteindelijk subjectief zijn of op zijn minst niet alleszeggend, dan had zijn carriere en leven er heel anders uit kunnen zien.

Zoals ik aangaf, een oplossing heb ik (nog) niet, maar ik zou graag de dialoog aangaan met jou. Wat vindt jij? Is het nodig om op een andere manier te beoordelen op school?

foto: zeligfilm